Schrijfster van het boek 'De laatste heer', Astrid Schutte, stelde een collage samen van activiteiten in en rondom het dorp Baak, elk met een verbinding naar de historie. In Astrid's Nieuwsbrief 'Wandelen en genieten rondom Baak' leest u o.a. over een aantal leuke wandelingen rond Baak en vindt u links naar meer informatie.
Baak - doorkijkje gracht Huize Baak 2022 (foto Astrid Schutte)
In dorp Steenderen liggen sinds 27 maart 2021 17 foto-tegels op plekken waar vroeger bijzondere gebouwen hebben gestaan of waar een verhaal over de historie van die plek is te vertellen, bijv. omdat het straatbeeld daar dusdanig is gewijzigd dat het er niet meer zoals vroeger uitziet. Langs de foto-tegels loopt een wandelroute. Een uitgebreide beschrijving vindt u hier Foto-tegelroute Steenderen
Bronkhorst, naar gezegd "de kleinste stad van Nederland" maar dat is een beetje hoe je het bekijkt, leent zich uitstekend voor een wandeling door de historie. Vrijwel alle panden zijn in de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw gerestaureerd, waarbij de oorspronkelijke vorm zoveel mogelijk bewaard is gebleven. Op de website van 'Open Monumentendag Bronckhorst' vindt u een beschrijving van een wandelroute, die zelfstandig kan worden gemaakt: https://openmonumentendagbronckhorst.nl/korte-wandeling-door-bronkhorst/
Wilt u meer weten over Bronkhorst, dan is er de mogelijkheid om samen met een gids van de HVS een begeleide wandeling te maken. De gids vertelt u over het ontstaan van het stadje, over het kasteel dat er ooit stond en gaat in op de historie van diverse panden. Een leuke invulling van ruim een uur tijdens een dagje uit in Bronkhorst. Klik voor details op HVS Stadswandeling Bronkhorst
Bronkhorst - kapel en Gijsbertplein 1344 gezien vanaf de Kasteelweg (bron RCE)
Een rubriek in de Zwerfsteen, die we ook hier op de website plaatsen: Zoekplaat(s)je Ergens in de voormalige gemeente Steenderen is een foto genomen van een markant detail uit een groter geheel. Weet u wat en waar het is?
Zoekplaat(s)je
17
De oplossing van Zoekplaat(s)je 17 is ...
Oplossing: ?
In de volgende Zwerfsteen vindt u het antwoord op het laatste Zoekplaat(s)je en plaatsen we een nieuwe detailfoto. U kunt intussen het antwoord ook via het HVS e-mail adres info@hvsteenderen.nl of via de Contact-pagina insturen. Wordt vervolgd...
Zoekplaat(s)je
16
De oplossing van Zoekplaat(s)je 16 bestaat eigenlijk uit 2 delen. Het gaat om plaquettes aangeboden door Frico Cheese in Steenderen t.g.v. het 100-jarig bestaan van de kaasfabriek. Het deel hierboven is geplaatst bij het voormalige gemeentehuis van Steenderen en het andere deel staat bij de fabriek aan de Toldijkseweg.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
15
De oplossing van Zoekplaat(s)je 15 is een decoratieve gevelmakelaar in de top van de gevel van de woning Zutphen-Emmerikseweg 121 in Baak. In de middeleeuwen had dit een symbolische waarde als beschermer (van de dakconsrtructie) van een woning. Dit huis heeft er zelfs een aan weerskanten van het dak...
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
14
De oplossing van Zoekplaat(s)je 14 is de gevelversiering aan de woning Zutphen-Emmerikseweg 45 in Toldijk. Bijzonder aan dit 'uilenbord', in de vorm van een makelaar met 2 zwanen, is dat het zich onder de nok van het dak bevindt, waar deze op veel plaatsen er bovenop staat.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
13
De oplossing van Zoekplaat(s)je 13 kunt u bekijken bij de opslaghal van de kaasmakerij van Friesland Campina, Toldijkseweg 21 in Steenderen. Aan de gevel zijn een aantal langwerpige decoratieve elementen aangebracht.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
12
De oplossing van Zoekplaat(s)je 12 is een gevel met hijsbalk aan een woning aan de Kerkhofweg in Steenderen. De plaats stamt uit 1750 en hier was in de vorige eeuw bakkerij ten Hoopen gevestigd.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
11
De oplossing van Zoekplaat(s)je 11 is te vinden aan de Hoogstraat in Toldijk. In het pand van de voormalige slagerij kwam een klokkenmaker te wonen, die dit als 'uithangbord' voor zijn activiteiten op de gevel aanbracht.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
10
De oplossing van Zoekplaat(s)je 10 is te vinden aan de Prinsenmaatweg op Rha. Daar stond ooit de handwijzer, afgebeeld op de oude zwart-wit foto. Die foto is gemaakt door Cor van Zaanen, die hier in zijn jonge jaren heeft rondgetoerd. Nu, ruim 50 jaar later, stuurde hij zijn vakantiefoto naar de HVS met de vraag waar hij die plek nog kon terugvinden. De situatie daar is door de ruilverkaveling zodanig veranderd dat de afslag naar rechts niet meer bestaat.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
9
De oplossing van Zoekplaat(s)je 9 is te vinden op de RK begraafplaats in Baak. Het is de windvaan boven op de kerkhofkapel. De kapel is in 1857 gebouwd.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
8
De oplossing van Zoekplaat(s)je 8 is te vinden in de gevel van de woning aan de Bovenstraat 8 in Bronkhorst, pal naast de voordeur. Het is een gedenksteen, ingemetseld als aandenken aan toenmalig eigenaar en meester-metselaar Willem Wiggers, geboren in 1770, daar wonend met zijn familie.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
7
De oplossing van Zoekplaat(s)je 7 is te vinden links van de Vordenseweg, van Baak naar Wichmond. Het kapelletje is gebouwd in oorlogstijd, in 1942, en staat op grond door de familie Holtslag ter beschikking gesteld. In de veldkapel staat een beeldengroep, gemaakt door de Driebergse kunstenaar Wim Harzing.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
6
De oplossing van Zoekplaat(s)je 6 is te vinden aan Wehmestraat 3, of eigenlijk Paardestraat in Steenderen. Want vanaf die plek is de decoratie met de beeltenis 'wonderbare visvangst' te zien, boven de entree van de voormalige NH pastorie.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
5
Om de oplossing van Zoekplaat(s)je 5 te vinden fiets je eens van Steenderen via de Molenstraat naar Bronkhorst. Rijd daar aangekomen rechtsaf de Onderstraat richting Baak in en kijk meteen rechts schuin omhoog. Daar is deze bijzondere decoratie op de dakkapel te ontwaren.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
4
De oplossing van Zoekplaat(s)je 4 is het opvallende driehoekige zolderraam van de woning aan de Bronkhorsterweg 8 te Steenderen.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
3
De oplossing van Zoekplaat(s)je 3 is het decoratief element in de achtergevel van gebouw 'Het Anker', J.F. Oltmansstraat 7 Steenderen, voorstellend een gebeeldhouwd leeuwenmasker.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
2
De oplossing van Zoekplaat(s)je 2 is 'de peilsteen van NAP, ingemetseld in de zijmuur van de Remigiuskerk in Steenderen'. Tegenwoordig zijn in heel Nederland 'peilmerken' in de vorm van een bronzen merktekens te vinden, zie de NAPViewer van Rijkswaterstaat.
Oplossing:
Zoekplaat(s)je
1
De oplossing van Zoekplaat(s)je 1 is 'de eerste steen van de oude school aan de Dollemansstraat in Baak'. De school was een openbare lagere school voor kinderen uit Baak en Toldijk.
De wat grotere activiteiten van de HVS worden soms in project-vorm gegoten. We houden u via deze pagina graag op de hoogte van lopende projecten. Op dit moment, maart 2019, zijn we juist begonnen ons te verdiepen in het 'Foto-tegelroute' project, dat werd opgestart door Harry Jansen uit Vorden. Hieronder vindt u de beschrijving van het project.
Foto-tegelroute in Bronckhorst: gezond, verbindend, leerzaam en leuk!
Wandelen is goed voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Het is o.a. goed voor hart, bloedvaten, bloeddruk, cholesterol, botten, spieren, gewicht en geheugen (zie bv. www.gezondheidsnet.nl/wandelen/daarom-is-wandelen-zo-gezond). Het kan een positieve invloed hebben op je humeur, het kan je opgewekter maken en het kan helpen tegen eenzaamheid (je komt immers je huis uit en je kunt samen met anderen wandelen).
De gemeente Bronckhorst is uitgeroepen tot Wandelgemeente van 2018 door 'te voet’, de wandelkrant van Nederland. Bronckhorst heeft een groot aanbod aan wandelmogelijkheden (Volgens wandelnet.nl in totaal zelfs 448 kilometer aan wandelpaden). Het zijn vaak bijzondere themaroutes zoals de Hackfortse Enkroute, Boelekeerlspad, de van Molen tot Molenroute, de Ockhorstroute en de Kolken- en Kastelenroute. Er ontbreken echter wandeltochten die de inwoners van Bronckhorst zelf aanmoedigen om samen te gaan wandelen. Dit kan mogelijk bereikt worden met wandelroutes door de grootste kernen van Bronckhorst, langs opvallende tegels met foto’s van verdwenen gebouwen en onderling verbonden door fietsroutes. Een dergelijke route kan motiverend werken (je ziet een tegel en bent benieuwd naar de volgende), het helpt sociale contacten tot stand te brengen (als mensen naar een foto staan te kijken, is de kans groot dat er gesprekken over het onderwerp ontstaan) en oudere mensen kunnen herinneringen ophalen tijdens een wandeling/rolstoeltocht.
ONSTAAN VAN HET IDEE
Harry Jansen is fanatiek wandelaar en raakte geïnspireerd door de foto-wandelroute in Hengelo. Hij vond dat daar meer mee gedaan moest kunnen worden, en heeft het verder uitgewerkt tot een gecombineerde wandel/fiets route. Een foto-tegelroute bestaat uit een aantal (10-15) hardstenen tegels per kern welke in het trottoir liggen. Op de tegel is een foto van een verdwenen of niet meer herkenbaar pand afgebeeld, met daarbij een korte omschrijving van de geschiedenis. De wandelroutes worden onderling verbonden met een fietsroute. Het moet een verbindend project worden waar iedereen plezier aan kan beleven.
Voorbeeld van een foto-tegel
SAMENWERKING
Deze verbindende route moet vanuit de gehele samenleving worden beleefd. Hiervoor zijn inmiddels contacten gelegd met personen/organisaties die dit initiatief willen ondersteunen. Zo heeft Harold Pelgrom uit Hummelo (o.a. beheerder van website hummelo.nl) zijn medewerking toegezegd en hebben enkele seniorencomplexen zoals 'De Bleike' en 'De Wehme' al verheugd gereageerd. De ouderen die niet meer zo vaak buiten komen of hulpbehoevend zijn, kunnen individueel, maar ook met hulp van vrijwilligers deze wandelroutes beleven. Ook aan bewoners van complexen zoals 'De Lindenhof' is gedacht. Voor mensen die aan Alzheimer lijden kan de route een (her)beleving zijn. Aan de schoolgaande jeugd is tevens gedacht. Je kunt ze al vroeg met de geschiedenis van de woonplaats in aanraking brengen. De Jongerenwerker van Bronckhorst heb ik ook benaderd. Jongeren kunnen hand en spandiensten leveren en willen enige keren per jaar de route controleren op vervuiling, schade of veiligheid. Bewoners van de zorgboerderijen kunnen op eenvoudige wijze de dorpsgeschiedenis beleven. Zoals al vaker is geschied, kunnen wij de nieuwe inwoners van Bronckhorst deze wandeling aanbieden. Aan het feit dat het ook mogelijkheden biedt voor de plaatselijke ondernemers en het toerisme is hiermee tevens gedacht. Tevens maken wij de wandelaars bewust van de noodzaak om voorzichtig te zijn met het slopen van de oude geschiedenis. De oudheidkundige verenigingen van Bronckhorst zijn op de hoogte gebracht en staan in het algemeen positief in deze plannen.
Wandelen is hét sociaal smeermiddel van deze tijd!
PRODUCTONTWIKKELING
Om het project onder de aandacht te brengen van bezoekers zal er een brochure worden ontwikkeld. In deze brochure zullen de foto-tegelroutes van alle kernen vermeld worden. Er zal per tegel kort iets in de brochure beschreven worden. Ook zal de verbindende fietsroute hierin opgenomen worden. De brochure zal verspreid worden onder alle relevante locaties in en rondom Bronckhorst. Ook zal de lokale- en regionale pers worden benaderd en zal hier online aandacht aan worden besteed via de Facebook-pagina Beleef Bronckhorst en meer.
Op zaterdag 27 maart zijn 17 foto-tegels gelegd in Steenderen. Dit waren de laatste tegels in een serie van 85 tegels in Vorden, Hengelo, Zelhem, Hummelo en Steenderen, de vijf grotere kernen van gemeente Bronckhorst. Aan de hand van granieten foto-tegels in trottoirs kunt u wandelen langs plekken waar vroeger bijzondere gebouwen hebben gestaan (of gebouwen of straatbeelden die dusdanig gewijzigd zijn dat ze niet meer op de oude situatie lijken). De tegels brengen u aan de hand van de foto's en een korte beschrijving terug in de tijd. De routes staan ook alle vijf op de website https://tegelroutebronckhorst.nl
Het is de bedoeling dat de wandelroutes binnenkort onderling worden verbonden door fietsroutes. De routes zijn een initiatief van de Stichting Tegelroute Bronckhorst en is ontstaan in samenwerking met o.a. gemeente Bronckhorst, Stichting Achterhoek Toerisme en lokale oudheidkundige verenigingen. Voor Steenderen was dat een werkgroep bestaande uit Albert Engbers, Wim ten Hoopen, Johan (Joep) Knaake, Wim Knaake, Gerard Eskes en Bertus Rietberg. Zij hebben de keuze gemaakt uit een ruime voorraad historische foto's, zoals in het HVS archief aanwezig. Voor vragen over de tegels en over de verhalen achter de tegels kunt u terecht bij info@hvsteenderen.nl
Op de onderliggende pagina's vindt u diverse onderwerpen, welke ook binnen het aandachtsveld van de HVS vallen. Zo kunnen begunstigers hier met hun logo en informatie een plekje krijgen, is er de Vraagbaak met o.a. een aantal Wie is wie? foto's. Verder plaatsen we af en toe Verhalen, al dan niet uit de Zwerfsteen of door uzelf aangereikt. Ook over Archeologie kunt u hier informatie vinden. Soms zijn er speciale, wat langer durende, projecten die we graag onder uw aandacht brengen.
.jpg "Baak - doorkijkje gracht Huize Baak 2022 (foto Astrid Schutte)")
.jpg "Korte wandelroute Bronkhorst (klik om te vergroten)")
s.jpg "Bronkhorst - kapel en Gijsbertplein")
